Kolektifli Demokratik Toplum Vizyonu- Mehmet Uysal

Facebook
Twitter
LinkedIn
WhatsApp

Demokratlar olarak, kapitalist düzen siyasetinin çıkmaz yollarından, girdaplarından sıyrılıp, kapitalizmin ötesinde,  insanlar arasında bağımlılık ve sömürü ilişkilerinin ortadan kalkacağı bir toplum biçiminin nasıl mümkün olabileceği üzerine kafa yormalı, entelektüel enerjilerimizi, bir başka dünya tasarımı üzerine yoğunlaştırmalıyız. Çalışmalarımı takip edenler bilir; ben kapitalizm ötesi toplumun “demokratik toplum” olacağını ve bu toplum biçiminin temel ekonomi-politik modelinin “kolektifler” olacağını düşünüyorum. Kolektifi, ana çizgileriyle aşağıdaki görselde anlatıyorum.

Gelin üzerinde konuşup, tartışalım.

Mondragon Örneği

Kapitalizm ötesi demokratik toplumun temel ekonomi-politik modeli olarak düşündüğüm kolektif, “çalışanların ortak da olduğu” en saf haliyle İspanya’nın Bask bölgesinde kurulmuş olup adı “Mondragon Kooperatifi”dir. 1950’lerde kurulan Mondragon, hızla büyüyen ve çok çeşitli sektörlere yayılan, bu nedenle başarılı ve örnek bir kolektif olmuştur.

Kolektif: Sömürünün ve Kapitalizmin Sonu

Kolektiflerin “çalışanların ortak olması” ilkesi, sömürünün ortadan kalkması bakımından belirleyici öneme sahiptir. Çünkü çalışanların ortak olması durumunda, kolektifte üretilen artı-değer yine kolektife, dolayısıyla ortaklara ait olacağı için sömürü olmayacaktır. Kapitalizmde olduğu gibi artı-değerin kapitaliste değil, kolektif ortaklarına ait olması ve tüm ekonominin kolektiflerden oluşması durumunda sömürü ortadan kalkacaktır. Artı-değer sömürüsünün olmadığı bir toplum da artık kapitalizm olarak nitelenmeyecektir.

Kolektiflerle Tam Demokrasi Gelecek

İşçi sınıfının kapitaliste ekonomik bağımlılığı üzerine kurulduğu için, kapitalist demokrasi yapısal eksiklikle malûldür. Kolektiflerin “her ortağa eşit oy hakkı” ilkesi, ekonomik bağımlılığın oluşması zeminini ortadan kaldıracaktır. Demokrasinin temel ilkesi “bağımsız ve eşit birey” olduğuna göre, kolektiflerin, her ortağa eşit oy hakkı ilkesi, siyaset alanına da yansıyacak ve böylece bağımsız ve eşit birey ilkesinin tam olarak gerçeklemesinin yolunu açacaktır. Bu nedenle kolektiflerin tüm ekonomiye yayılması süreci, kapitalizmin tedricen tasfiye olup, demokratik toplumun oluşmasının tamamlanması süreci olacaktır. Kurulan her yeni kolektifle, toplum adım adım demokrasi yolunda ilerleyecektir.

Her Kurulan Kolektif Yeni Bir Demokrasi Mevzii

Eşit oya sahip kolektif ortaklığı zemininde,  bağımsız ve eşit birey ilkesinin tam olarak hayata geçeceği, (kapitalizm ötesi) “demokratik toplum” vizyonu ile baktığımızda, her bir kolektif demokratik toplumun bir kalesi, her yeni kolektif kuruluşu, yeni bir demokrasi mevzii, demokratik topluma atılmış bir adım olacaktır. Bu nedenle demokratik siyasetin işbaşına gelmesi beklenmeksizin, kapitalist toplum bünyesinde kolektifler kurulabilir; tıpkı kapitalist işletmelerin atası olan manüfaktürlerin feodal toplumun bünyesinde kurularak, kapitalizmin yolunun döşenmesi gibi…

Her Sektörde ve Her Büyüklükte Kolektif Kurulabilir

Kolektif tipi işletmelerin ekonomide hâkim duruma gelmesiyle, kapitalizm geniş ölçüde tasfiye olmuş, demokratik toplumun oluşumu da geniş ölçüde tamamlanmış olur. Burada, kolektiflerin ekonomide nereye kadar yayılabileceği sorusu akla gelebilir. “Çalışanların ortak olması” ve “her ortağa eşit oy hakkı” temel ilkeleri üzerine, her sektörde kolektif kurulabileceği gibi, ortak sayısının da bir sınırı yoktur. İki ortaklı kolektiften binlerce ortaklı kolektiflere kadar; gerçek kişi ortaklı kolektiflerden, gerçek kişiler ile kolektiflerin bir arada ortak olduğu karma ortaklı kolektiflere kadar, her sayı ve türden kolektif kurulabilir. Öyleyse, kolektiflerin ekonomiye yayılmasının önünde hiçbir engel yoktur.

Kolektiflerin Yayılması Demokratik Siyaset ile Hızlanır

Demokratik bir siyasetin iktidara gelmesi beklenmeksizin kolektifler kurulup yayılabilir. Ancak bir demokratik siyasetin öncülüğü ve desteği ile kolektifler çok daha hızlı yayılabilir. Özellikle demokratik siyaset iktidara gelip, kolektiflere vereceği hukuki, finansal, teknik destekler, kolektiflerin çok daha hızlı yayılmasını sağlayacaktır. Bu nedenle demokratik topluma doğru koşar adım, doludizgin yol alınması için, kolektiflerin hızla yayılmasını temel amaç edinmiş bir demokratik siyasi hareket kurulup, örgütlenip faaliyete geçmesi gerekir.

Demokratik Dünya Siyaseti

Kolektifli demokratik toplum vizyonu evrensel olup, belli bir bölge, ülke ya da ulus ile sınırlı olmayıp, tüm insanlığı kapsar, evrenseldir. Bunun da nedeni demokratik toplumun bağımsız ve eşit birey ilkesine dayanması ve bu ilkenin evrensel olmasıdır. Bu nedenle, demokratik toplum vizyonu ile faaliyet gösteren demokratik siyaset, belli bir ulusu değil, dünya toplumunu baz alacaktır; somut hedefi “demokratik dünya toplumu” olacaktır. Halen dünya siyasetinin ulus toplum/devlet bazında şekillenmesi karşısında, demokratik siyaset esas olarak ulus toplum bazında örgütlenecek; demokratik dünya toplumu hedefi, ulusal demokratik siyasetlerin uluslararası iş ve eylem birliğini getirecektir.

Demokratik Toplumda Neler Olacak Neler

Kolektifler yayıldıkça, bağımsız ve eşit birey ilkesi kapitalizmde olduğu gibi şekli bir ilke olmaktan çıkacaktır. Kolektifler ekonomiye egemen olduğunda, kapitalizm sona ermiş, demokratik toplumun oluşumu tamamlanmış, insanlar arası bağımlılık ve eşitsizlik ilişkileri tamamen tasfiye edilmiş olacaktır. Demokratik toplum, insan ilişkilerinin barış, sevgi ve dostluk ile örüldüğü, bilim ve teknolojinin baş döndürücü bir hızla ilerlediği, gelirin ve refahın artıp, adil bölüşüldüğü, kısaca “aşk ve adalet her yerde toplumu” olacaktır. Demokratik toplumda “olursa bir şikâyet ölümden olacaktır”. Ancak, insanoğlu/kızı tarih boyunca olduğu gibi çok daha uzun yaşamayı hatta ölümsüzlüğü aramaya devam edecektir. Benim inancım odur ki insan aklının düşünme/bilme olanaklarının sınırsızlığı nedeniyle, insanoğlu/kızı sonsuz yaşamın yolunu bulacaktır.

Facebook
Twitter
LinkedIn
WhatsApp

BENZER YAZILAR

Ana Fikir