Otuz milyona yaklaşan nüfusa sahip bir Asya ülkesi olan Nepal’de 40 yıldır ayrı örgütler olan iki sol parti birleşti. Üçüncü bir partinin de katılımıyla oluşan bu birlik, 11 yıl önce sona eren iç savaşın ardından geçtiğimiz haftalarda ilk kez yapılan milletvekili genel seçimine katıldı ve iki ayrı tarihte yapılan seçimlerde (26 Kasım ve 7 Aralık 2017’de iki aşamalı yapıldı) yüzde elliyi aşan oranda oy aldı.
Birleşen bu partilerden Nepal Komünist Partisi (Birleşik Marksist-Leninist, CPN-UML) 2015’te yapılan başkanlık seçimlerini kazanmış ve Partinin başkan yardımcısı Bidhya Devi Bhandari ülkenin ilk kadın başkanlığına seçilmişti.
Birliği oluşturan ikinci parti, Barti Paraşanda’nın başkanı olduğu Maoist Merkez Partisi’dir
Üçüncü parti ise sol-sosyal demokrat olan Naya Shakti Partisi’dir. Bu partinin kurucusu, 20 yıl Maoist partinin lideri olarak içsavaşta yer alan Batturam’dır. Batturam 2015 yılında Maoist partiden ayrılarak Naya Sharti Partisi’ni kurdu.
***
İki farklı tarihte yapılan seçimin sonuçları şöyle:
Nepal Komünist Partisi (Birleşik M-L, CPN-UML), aldığı oy oranı: 36 % Milletvekili sayısı: 81
Nepal Kongre Partisi (burjuva partisi), oy oranı: 34 % Milletvekili sayısı: 22
Maoist Merkez Partisi, oy oranı: 14 % Milletvekili: 36
Aşağıdakiler toplam 26 milletvekili çıkardılar.
Yumruklu Parti (SSF, Federal Sosyalist Forum), yüzde 4 oranında oy aldı.
Rastriya Janata Party (Etnik Partiler İttifakı ) merkez sol, yüzde 2.5 oy aldı.
Diğer partiler ve bağımsız adaylar % 10’oy aldılar. (İttifak içine giren üçüncü parti Naya Shakti Partisi de bu kesim içinde.)
Toplam 275 üyeli parlamentonun 165 milletvekili bu seçimlerde doğrudan seçildiler. Geri kalan 110 milletvekili partilerin aldıkları oy oranlarına göre nispi temsil ilkesi esas alınarak partilere dağıtılacak ve böylece 275 üyeli merkezi parlamento (Devlet meclisi) oluşacak. (*)
Sonuç olarak birleşen üç sol partinin 180’e yakın milletvekiline sahip olacakları anlaşılıyor. Bu sayı hükümeti kurmaya fazlasıyla yetmektedir.
***
Aşağıda okuyacağınız çeviri Nepal’in üç solcu partisinin 3 Ekim 2017’de birleştiklerine dair yaptıkları açıklamadır.
Nepal’in üç ana komünist gücü –CPN-UML, CPN-Maoist Merkezi ve NayaShakti Parti Nepal–bugün (3 Ekim 2017 bn.) partilerini birleştirmek için altı maddelik bir anlaşma imzaladılar. Bugün planlandığı gibi olursa, birleşme, göründüğü kadarıyla birleşik partiyi önümüzdeki birkaç yıl boyunca ülkenin en büyük siyasi gücü yapacaktır.
Partiler 26 Kasım ve 7 Aralık olarak planlanmış eyalet ve federal (merkezi) parlamento seçimlerine katılmayı ve bu seçimlerden sonra birleşmeyi duyurmayı kabul ettiler. Partiler seçimde sandalyelerin üçte ikisini kazanmayı amaçlamaktadırlar.
Birleşen partiler merkezi ulusal meclis seçimleri için ortak bir bildirge yayınlayacaklar. Ortak seçim bildirgesinin eyalet seçimlerine de yetiştirilmesi mümkün.
Partiler birleşme çalışmaları için üst liderlerini kapsayan bir koordinasyon komitesi oluşturdular- dört üye Nepal Komünist Partisi (Birleşik Marksist-Leninist)’den, üç üye Maoist Komünist Merkez’den ve bir üye de Naya Shakti Partisi’nden.
UML’nin ve Maoist Merkez Partisi’nin Genel Başkanları birleşmenin resmi duyurusundan önce yapılacak birleşme müzakerelerine birlikte önderlik edecekler.
En yüksek karar organı olan Koordinasyon Kurulu önümüzdeki günlerde bir yandan müzakereler ve uzlaşma yoluyla giderilmemiş olan farklılıkları ortadan kaldırmaya çalışacak, diğer yandan yeni partinin örgütsel yapısı için bir taslak hazırlayacak.
Aynı şekilde, liderler birleşik partinin tarihi tüzük ve program belgesini için bir komite kurmaya karar verdiler.
CPN-UML, CPN-Maoist Komünist Merkez ve Naya Shakti Parti liderleri, Katmandu’da 3 Ekim 2017’de yaptıkları görüşmede partilerini birleştirmeyi kabul ettiler.
Bu vesilesiyle konuşan UML Başkanı KP Sharma Oli bugünkü hamleyle Nepal’in siyasi yaşamında yeni bir sayfanın açıldığını söyledi. Sharma Oli birleşik ve güçlü bir komünist partisinin Nepal halkının uzun zamandır özlemini duyduğu bir beklenti olduğunu söyledi.
UML Başkanı Oli, partiler yaklaşan seçimlerde tek ve ortak bir seçim propaganda bayrağı kullanabilmek için yasal ve teknik engelleri halletmeye çalıştıklarını belirtti.
UML Başkanı Oli, kurulacak Birleşik partinin eşitlik ve sosyal adalet için savaşacağını sözlerine ekledi ve aynı fikirde olan diğer partileri de kurulacak birleşik partiye katılmaya davet etti. Kapımız herkese açık dedi.
Benzer şekilde, Maoist Merkez Partisi Başkanı Pushpa Kamal Dahal (Paraşanda) 10 yılı aşkın bir süredir ülkede birleşik ve ortak bir komünist partisinin olmasını hayal ettiğini söyledi. Paraşanda, bu birleşmenin Nepal Kongresi partisi dâhil hiçbir partiyi karşı hedef olarak gören bir cepheleşme yaklaşımı içinde olmadığını, bu birleşmenin tüm Nepal halkının yararını gözettiğini belirtti.
Aynı şekilde, Naya Shakti’nin Başkanı olan Baburam Bhattarai de bu birleşmenin ekonomik refah yolculuğunda ülkeye yardımcı olacağını söyledi.
Çeviri: Mehmet Ali Yılmaz
(*) Bunun dışında Nepal’in siyasi sistemi Ulusal Meclis adlı, 56 üyeli ikinci bir meclisi de içeriyor. Bu mecliste eyaletler (Nepal 7 eyaletten oluşuyor) ve kitleler temsil ediliyor. Ülkenin resmi adı da şöyle Nepal Federal Demokratik Cumhuriyeti (Federal Democratic Republic of Nepal).
