Sözü Adam İle Mi Adamı Söz İle Mi?-Mehmet Uysal

-Bu başlık ne demek hocam?
-Bir toplumun entelektüel gelişmişlik düzeyinin ölçüsüdür çekirge.
-Bir toplumun entelektüel gelişmişlik düzeyini nasıl ölçersiniz hocam?
-İnsanların, adamı sözü ile mi yoksa sözü adam ile mi bildiklerine bakarım çekirge.
-Biraz karışık oldu, pek anlayamadım hocam.
-Bak çekirge, bir toplumda, her nasılsa “bilgili” bellenmiş kimi insanların her sözüne gözü kapalı inanan insanlar, yani “sözü, adam ile bilen” insanlar çoğunluktaysa, o toplum entelektüel olarak geridir. Öte yandan, bir toplumda, duyduğu ya da okuduğu sözün değerine göre, sözün sahibini ölçen insanlar, yani “adamı, söz ile bilen” insanlar çoğunluktaysa, o toplum entelektüel olarak ileridir.
-Açıklar mısın hocam?
-İnsanların, söylenen bir sözü değerlendirebilmesi için, yeterince bilgili olmaları gerekir. Bir insan yeterince bilgiliyse, duyduğu bir söz ona bir anlam ifade eder ve söyleyene değil, söze bakar. Ona göre, söz değerliyse, söyleyen de değerlidir. Böyle toplumlar, bilim ve teknikte hep ileri giderler ve insanları daha özgür yaşar.
-Ya sözü adam ile bilenler hocam?
-İnsanlar, söylenen bir sözü değerlendiremedikleri için, hep “bilgili” olarak bildikleri insanların ağzına bakarlar; “bilgili insanlar” dışındakiler, dünyanın en yeni en doğru sözlerini de söyleseler inanmazlar. “Bilgili insanlar” da “bilgi otoriteleri” sarsılmasın diye yeni bilgilerin doğru olmadığını söyler, yandaşları da ona inanarak, yeni sözler söyleyenlere sırt çevirir. Böylece, bilgisizlik bilgisizliği besler durur. Böyle toplumlar da bilim ve teknikte geri kaldıkları gibi, insanları, çoğu kez bir otoriteye bağlanırlar, bu nedenle özgür yaşamazlar. Geri toplumlarda, bilgi otoritesine boyun eğme, yeni bilgilere sırt çevirme, yeni sözler söyleyenlerin sözlerine değer vermeme, “sağcı” olsun, “solcu” olsun, toplumun her kesiminde yaygın olduğu için, buralarda yeni fikirler yeşeremez; gözlerini ileri toplumlara çevirirler; ileri toplumun yeni fikirleri de otoritelerini göz önüne alan “bilgili insanların” kendi dillerine çevirisi ve onayı ile  yayılabilir.
-Peki hocam, “bilgili insanlar” böylesine nasıl etkili olabiliyorlar?
-Medyada, yayın dünyasında, üniversitelerde ve sivil toplum örgütlerinde ağırlıkları olduğu için.
-Peki bütün bunları nereden biliyorsun hocam?
-Bizzat yaşayarak öğrendim çekirge.
-Nasıl yani?
-Bak anlatayım çekirge…